Historia Radziejowa

Radziejów, nazywany w dawnych zapisach „Rastow”‚, „Radziegow”, „Radzicow”‚ czy „Radzeow”‚, powstał prawdopodobnie około 1250 roku. Istnienie wsi potwierdza po raz pierwszy w 1305 roku księga fundacyjna biskupstwa wrocławskiego.

Nie znamy jednak z imienia pierwszych właścicieli i założycieli Radziejowa. Domyślamy się tylko z nazwy „Radziejów”, że mógł to być rycerz, którego słowiań­skie imię bądź przydomek brzmiało „Radziej”, co zna­czy „pilny”, „zatroskany”. Mimo, że nie posiadamy dokumentów opisujących dawne dzieje Radziejowa, domyślamy się jednak, że musiała to być wieś znaczą­ca w okolicy. Już w XV wieku, w czasach, kiedy wszyst­kie okoliczne wsie podlegały proboszczowi rybnickie­mu, w Radziejowie, wokół drewnianego kościółka pw. św. Anny, istniała odrębna parafia. Da się to udowod­nić na podstawie spisu parafii płacących w 1447 roku podatek kościelny nazywany „świętopietrzem”. Radzie­jów zapłacił wtedy dwa grosze. Możemy przypuszczać, że do ówczesnej radziejowskiej parafii należeli też mieszkańcy Popielowa, a może nawet Chwałowic i Niedobczyc… Niestety, radziejowska parafia podupa­dła w XVI wieku w okresie reformacji. Kościół św. Anny utracił charakter kościoła parafialnego i cała miejscowość stała się częścią rybnickiej parafii Matki Boskiej Bolesnej. Podczas reformacji, a następnie wojen religijnych w XVII wieku, straciła też na znacze­niu wieś Radziejów. Wtedy bowiem dziedzicami Ra­dziejowa i Popielowa były te same osoby, które osiadły jednakże w sąsiedniej wsi Popielów. Radziejów traci wtedy do tego stopnia na znaczeniu, że wspomniany wcześniej kościół św. Anny nazywano „kościołem w Popielowie”. A kiedy ukształtowała się gmina Po­pielów, Radziejów wszedł w jej skład. Dlatego też Ra­dziejów nie ma swojego odrębnego herbu. Można jed­nak przypuszczać, że starsza od Popielowa wieś Ra­dziejów posiadała kiedyś własny herb, ale został on zapomniany. Niewykluczone jest również, że znany, nam dzisiaj herb Popielowa, czyli „cwałujący koń”, jest właśnie tym dawnym herbem Radziejowa, przejętym później przez gminę Popielów. Sprawa być może znaj­dzie kiedyś rozstrzygnięcie.

Od najdawniejszych czasów radziejowianie zajmo­wali się uprawą roli, hodowlą ryb, owiec, przypusz­czalnie również koni. Rolnicza struktura wsi zaczęła się powoli zmieniać dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy coraz więcej mieszkańców znalazło zatrudnienie w kopalni w Niedobczycach. W związku z tym wieś licząca w 1858 roku tylko 256 mieszkańców, osią­gnęła ich w 1900 roku około tysiąc. Na początku XX wieku w Radziejowie wybudowano szkołę podstawo­wą, powstał tu również kopalniany szyb „Marcin” wraz z łaźnią i cechownią. Odtąd radziejowianie zjeżdżali na „niedobczycko gruba” przez szyb w swojej wsi.

Przełomem dla Radziejowa był rok 1897, kiedy miejscowość tę, wraz z Popielowem i Jankowicami, odłączono od parafii rybnickiej, tworząc parafię w Jankowicach. Dla radziejowian było to wygodne rozwią­zanie. Na niedzielne Msze św. chodzili do Jankowic, zaś nieszpory i inne nabożeństwa odbywały się w ich starym drewnianym kościele filialnym św. Anny. Pa­rafian jednak przybywało i dlatego w 1912 roku jankowicki proboszcz – ks. Artur Spielvogel rzucił w para­fii hasło budowy nowego murowanego kościoła. Po­mysł z ochotą podchwycili radziejowianie, sądząc, że nowa świątynia stanie w środku parafii, czyli w Radziejowie. Do dzisiaj tereny na granicy Radziejowa i Jankowic nazywane są „podkościele”. Plany te za­hamowała pierwsza wojna światowa i powrócono do nich dopiero w 1932 roku. Na terenie Radziejowa, w nieczynnej już łaźni przy szybie „Marcin”, urządzo­no tymczasową kaplicę i mieszkanie dla księdza. Bu­dowa ruszyła i w 1933 roku powstał kościół pw. Trój­cy Przenajświętszej. Wybudowano go około sto me­trów od radziejowskiego kościoła św. Anny, ale było to już na terenie Popielowa. Cmentarz natomiast po­został na terenie Radziejowa. Można więc powiedzieć, że od 1933 roku Radziejów pozostaje jakby w „unii parafialnej” z Popielowem. Drewniany kościół św. Anny spłonął latem 1942 roku na skutek wadliwej instalacji elektrycznej.

Pomimo skomplikowanych dziejów naszej ziemi Radziejów pozostał polską wsią. Mieszkańcy dali temu wyraz podczas Powstań Śląskich, kiedy za broń chwy­ciło około 50 radziejowian. Walczyli na Górze św. Anny, w Łukowie, trzymali powstańcze warty w oko­licach Rybnika. Podczas Plebiscytu około 90 proc. mieszkańców głosowało za Polską.Krzyż Fot. MB

W 1954 roku Radziejów wraz z Popielowem i Niewiadomiem został włączony do nowo utworzo­nego miasta Niedobczyce. Taka sytuacja trwała tyl­ko do 1975 roku, kiedy Radziejów stał się dzielnicą Rybnika.*

Kapliczka Fot. MB

Kapliczka Fot. MB

* – Na podstawie „Dzielnice Rybnika” Marka Szołtyska, Wydane „Śląskie ABC” 1999 ISBN 83-909286-7-1. Opublikowano za zgodą Autora.

 

 

 

 

 

 

 

 

Komentarze są wyłączone.